Wentylacja w domu zimą — co powinieneś wiedzieć?

Podczas zimy grawitacyjne systemy wentylacyjne pracują aktywnie ze względu na różnicę temperatur między zewnętrzem a wnętrzem budynku. W sezonie grzewczym często jednak podejmujemy pewne działania ograniczające intensywność ich pracy. To niestety błąd, gdyż zmniejszamy tym samym efektywność usuwania nadmiaru wilgoci i zanieczyszczeń powietrza z naszych pomieszczeń. Jak zatem zapewnić odpowiednią wentylację bez niepotrzebnych strat ciepła? O tym opowiemy poniżej.

Dlaczego sprawna wentylacja jest szczególnie ważna zimą?

Jak wspomnieliśmy, w okresie zimowym mamy tendencję do przesadnego uszczelniania pomieszczeń. Ogranicza to poważnie dopływ świeżego powietrza i prowadzi do gromadzenia się wilgoci, zarazków i szkodliwych substancji powstających w wyniku spalania paliw czy parowania lakierów i klejów.

Wilgoć gromadzi się dość szybko — 4-osobowa rodzina produkuje jej aż 10 litrów dziennie. To tak jakbyśmy codziennie rozlewali na podłodze duże wiadro wody. Nieprawidłowe działanie wentylacji sprawia, że poziom wilgoci szybko przekroczy zalecane 40-60%. Takie sytuacje sprzyjają rozwojowi grzybów i pleśni, a te z kolei często powodują alergie i z czasem uszkadzają sam budynek. Nadmierne zawilgocenie może również z czasem uszkadzać elementy konstrukcyjne budynku.

Sama wilgoć to jednak nie koniec — bez odpowiedniej wymiany powietrza jego jakość obniża się stopniowo. Spada zawartość tlenu, a wzrasta udział dwutlenku węgla i innych szkodliwych związków pochodzących m.in. z parowania lakierowanych powierzchni. Wystawianie się na działanie takiego zużytego powietrza przez dłuższy czas może powodować rozwój dolegliwości określanych mianem syndromu chorego budynku. Dotyka on przynajmniej 20-25% osób przebywających długotrwale w niewietrzonych pomieszczeniach. Do jego objawów należą: zawroty i bóle głowy, uczucie duszności, przemęczenie, omdlenia, mdłości, podrażnienie oczu oraz błon śluzowych gardła i nosa. Dolegliwości te mogą się rozwijać w poważniejsze schorzenia. Jeśli do tego proces spalania np. przy pracy piecyka gazowego nie przebiega prawidłowo, narażamy się też na zatrucie tlenkiem węgla (czadem), które może być nawet śmiertelne.

otwarte okno, zima

Jak wietrzyć dom zimą?

Wietrzenie to najprostszy sposób na wymianę powietrza w pomieszczeniu. Zimą często jednak z niego rezygnujemy, obawiając się wyziębienia wnętrza i wyższych opłat. Obawy te nie są bezpodstawne, ale nie musimy się bać takich konsekwencji, jeśli odpowiednio podejdziemy do kwestii wietrzenia. Oto kilka porad, które z pewnością pomogą:

  1. Wietrzmy rano — zwykle domy nie są jeszcze o tej porze ogrzewane, co eliminuje utratę ciepła dostarczanego przez ogrzewanie.
  2. Gdy otwieramy okna, powinniśmy to robić na całą szerokość. Pozwala to zwiększyć intensywność wymiany powietrza, skracając tym samym czas potrzebny do pełnego wywietrzenia.
  3. Unikajmy przeciągów. Fakt, przyspieszają one ten proces, ale niskiej temperaturze zewnętrznej sprawiają, że jest ono zbyt intensywne, co prowadzi do wychłodzenia ścian, a nawet podłóg pomieszczeń.
  4. Jeżeli ogrzewanie już działa, powinniśmy przed otwarciem okna obniżyć temperaturę grzania. Jeśli tego nie zrobimy, narazimy się na duże straty ciepła oraz zwiększony pobór energii, gdy korzystamy z np. siłowników termoelektrycznych. Urządzenie takie będzie bowiem zwiększać swoją moc, aby utrzymać ustawioną temperaturę.
  5. Podczas wietrzenia nie możemy zostawiać otwartych drzwi między pomieszczeniami o różnych różnie ustawionych temperaturach ogrzewania. Jeśli ich nie zamkniemy, ciepłe i wilgotne powietrze będzie się kondensować w chłodniejszych pomieszczeniach.
  6. Wietrzeniu powinny podlegać także pomieszczenia nieużywane. Zresztą dotyczy to także ogrzewania — trzeba to robić, ale nie tak intensywnie, jak w przypadku tych używanych. Na stale wychłodzonych sufitach i ścianach zdecydowanie częściej pojawiają się pleśnie i grzyby, gdyż takie warunki sprzyjają ich rozwojowi.

Jak długo trzeba wietrzyć?

Ze względu na niskie temperatury na zewnątrz budynku, zimowe wietrzenie nie musi i nie powinno trwać długo. W okresie od grudnia do lutego jednorazowe otwarcie okna może trwać maksymalnie 4-6 minut. Dla porównania, w miesiącach letnich (czyli od czerwca do sierpnia) wietrzy się przez 25-30 minut.

Jak zapewnić prawidłową wentylację?

Samo tylko wietrzenie nie daje gwarancji, że jakość powietrza będzie właściwa — każdy dom potrzebuje także sprawnie działającego systemu wentylacyjnego. W przypadku starszych budynków korzystano najczęściej z wentylacji „naturalnej” – tzw. grawitacyjnej. Dzięki nieszczelnościom stolarki do pomieszczeń przedostawało się świeże powietrze, które następnie wydostawało się przez kratki wywiewne. Budynki stawiane obecnie są natomiast zwykle wyposażone w wentylację mechaniczną (napędzaną elektrycznymi wentylatorami) lub hybrydową (będącą połączeniem grawitacyjnej z mechaniczną). Co zrobić, aby nasza wentylacja działa prawidłowo i zapewniała nam odpowiedni przepływ powietrza? Oto kilka sposobów na zapewnienie sprawnej wymiany powietrza:

Dbanie o kratki wentylacyjne

Okresowa inspekcja stanu kratek wentylacyjnych i całego układu jest konieczna dla ich prawidłowego działania. Co jakiś czas powinno się też zdemontować kratki i wyczyścić je z zalegającego kurzu oraz potencjalnych organicznych zanieczyszczeń. Niedrożność kratek wentylacyjnych jest bowiem dość częstą przyczyną obniżenia skuteczności działania całej instalacji wentylacyjnej, szczególnie w starszych budynkach. Trzeba także pamiętać o wymianie uszkodzonych kratek.

Instalacja nawiewników okiennych

Aby zapewnić odpowiednią wymianę powietrza, należy dostarczyć do pomieszczeń odpowiednią ilość świeżego powietrza. Prostym sposobem osiągnięcia tego celu jest instalacja nawiewników okiennych. Te niewielkie i proste urządzenia zapewniają stały dopływ świeżego powietrza bez konieczności otwierania okien. Nie zwiększają przy tym zużycia energii cieplnej, co jest bardzo istotne w okresie zimowym. Nawiewniki okienne dostępne obecnie na rynku są całkowicie zautomatyzowane i nie wymagają ręcznej obsługi (choć mają też możliwość ręcznej regulacji stopnia otwarcia). Są to urządzenia mechaniczne, co sprawia, że nie potrzebują zasilania, a tym samym nie generują kosztów energetycznych. Ponadto pozwalają one uniknąć powstawania odwróconego ciągu (odczuwanemu jako powiewy chłodnego powietrza z kratek). Ich poziom otwarcia może być sterowany przez higroregulację, ciśnieniowo lub hybrydowo. Ten pierwszy typ dostosowuje otwarcie do aktualnego poziomu wilgotności względnej w pomieszczeniu, drugi natomiast reaguje na różnicę ciśnień między pokojem a zewnętrzem. Hybrydowy zaś stanowi połączenie najlepszych cech obu tych typów.

Montaż nawiewników nie jest zbytnio skomplikowany — pojedynczą sztukę można zamontować (razem z przygotowaniem otworu) do 45 minut. Jeśli dopiero budujemy dom lub wymieniamy okna, można od razu zakupić takie ze specjalnie przygotowanymi otworami lub nawet od razu zamontowanymi nawiewnikami. Oprócz tego nawiewniki mogą także posiadać filtry antysmogowe i tłumiki akustyczne, co czyni z nich idealne rozwiązanie kwestii dostarczenia powietrza do miejskich mieszkań. Zastosowane filtry antysmogowe mogą powstrzymywać aż do 80% pyłu zawieszonego PM2.5 oraz do 99% pyłu zawieszonego PM10 i najczęściej występujących alergenów. Takie urządzenie stanowi zatem świetne uzupełnienie oczyszczaczy powietrza, gdyż znacznie zwiększają szybkość i efektywność ich pracy. Trzeba jednak pamiętać, że nawiewniki nie mogą być zakładanie w budynkach o wentylacji z odzyskiem ciepła (rekuperacyjnej) lub mechanicznej nawiewno-wywiewnej.

Regularne przeglądy

Obowiązujące przepisy mówią jasno, że każde mieszkanie musi przynajmniej raz do roku mieć przeprowadzoną kontrolę skuteczności instalacji wentylacyjnej. Grawitacyjną mogą kontrolować mistrzowie kominiarscy. Podczas takiej kontroli powinien być oceniany dopływ powietrza zewnętrznego, szczelność okien oraz prawidłowość montażu nawiewników. Kontrola taka obejmuje także stan, drożność i sprawność kanałów wywiewnych oraz przepływ powietrza między wewnętrznymi drzwiami mieszkania. Niezwykle istotny jest także termin ich przeprowadzania — miarodajne są tylko te odbywające się od jesieni do wiosny.

Najczęściej popełniane błędy

Parokrotnie pisaliśmy już o przesadnym uszczelnianiu okien przy jednoczesnym braku nawiewników — prowadzi to do osłabienia działania wentylacji. Jest to poważny błąd, którego najwcześniej pojawiającą się konsekwencją jest zawilgocenie mieszkania. Pierwszym objawem takiego zjawiska jest gromadzenie się wody z powietrza na szybach — kondensuje się ona i osiada na chłodniejszych powierzchniach.

Drugim nawet poważniejszym uchybieniem jest zasłanianie lub zaklejanie kratek wywiewnych i/lub nawiewników. Taka praktyka jest całkowicie niedopuszczalna, gdyż gromadzące się w mieszkaniu niebezpieczne gazy powstające z m.in. spalania gazu lub palenia w kominku nie są usuwane z pomieszczeń i kumulują się w nich. Może to prowadzić do poważnych schorzeń układu oddechowego, a nierzadko nawet do śmierci (np. przy zatruciu czadem).

Podsumowanie

Jakość powietrza ma bardzo duże znaczenie dla naszego samopoczucia i zdrowia. Dlatego też niezwykle istotne jest doprowadzanie świeżego powietrza do mieszkań, niezależnie od pory roku. Powietrze niskiej jakość jest bowiem powodem licznych dolegliwości zdrowotnych, które pojawiają się przy przedłużającym niewietrzeniu pomieszczeń. Zimą często odpuszczamy prawidłowe wentylowanie pomieszczeń z obawy przed sporymi rachunkami za ogrzewanie. Tymczasem kwestię tę można łatwo rozwiązać, stosując odpowiednią technikę wietrzenia i montując nawiewniki okienne. Te proste urządzenia pomagają dostarczać odpowiedniej ilości świeżego powietrza i regulują działanie wentylacji. Działają przy tym w pełni automatycznie, co gwarantuje wygodę ich stosowania. Należy jednak pamiętać, że nie mogą być one instalowane przy niektórych typach wentylacji.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *